Klimaatverandering op de huid

Klimaatverandering en de gevolgen voor het milieu

Van de week zag ik een interessant en uiterst leerzaam programma bij de VPRO "Klimaatjagers" van Bernice Nootenboom, klimaatjournaliste. Daarin werd aandacht besteed aan de invloed van klimaatverandering en gevolgen van het menselijk ingrijpen in de natuur zoals het afbranden van bosgebieden bij oa tropische regenwouden in Amazone-gebied. Het verbranden van grote oppervlakten bos t.b.v. landbouw blijkt verstrekkende gevolgen te hebben voor de oorspronkelijke begroeiing en dus het milieu. Na één keer afbranden van natuur blijkt deze zich nog redelijk te kunnen herstellen in terugkeer van de oorspronkelijke begroeiing. Echter, na twee keer afbranden van die natuur blijkt deze compleet te veranderen. In het onderzochte gebied bleken er bijvoorbeeld veel minder bomen terug te groeien, de wortels konden niet meer diep in de droge grond komen. In plaats daarvan ontstond een geheel andere begroeiing bestaande uit met name grassoorten. Men spreekt over een ecologisch kantelpunt, het punt ofwel de situatie waarna de natuur op een nadelige manier blijvend verandert.

Klimaatverandering en de gevolgen voor de huid

Terwijl ik dit programma zat te bekijken zag ik gelijk de overeenkomst tussen klimaat verandering van het milieu en van de huid. De gezonde huid is bedekt met een prachtig ecologisch uitgebalanceerd milieu aan micro-organismen ofwel de huidflora. Deze flora is samen met de zuurmantel ofwel de zuurgraad van de huid heel belangrijk als bescherming van de huid en de  en het lichaam tegen invloeden van buitenaf zoals schadelijke stoffen en ziekmakende micro-organismen. De gezonde huidflora is in staat met eigen afweerstoffen de groei van ziekmakende micro-organismen te remmen. Ook hier geldt dat beïnvloeding van de huid door o.a. contact met stoffen en veranderde omgevingsfactoren bij kan dragen aan veranderingen van de zuurgraad van de huid en de huidflora.
Het kantelpunt van de huid wordt bereikt wanneer bijvoorbeeld de buffercapaciteit van de huid niet meer genoeg functioneert waardoor de zuurgraad van de huid blijvend verandert en/of de gezonde huidflora samenstelling langdurig verstoord raakt. Deze veranderingen dragen bij aan een verminderde afweer, een verstoorde en verzwakte huidbarrière en daarmee aan een verhoogd risico op huidproblemen zoals droge huid, huidinfecties, eczeem, acne en dergelijke.

Back to basic huidzorg?

Het is daarom eigenlijk vreemd dat we nog zo gemakkelijk van alles op de huid smeren zonder te weten wat de gevolgen zijn voor het milieu op de huid. Denk daarbij aan bijvoorbeeld crèmes, - desinfecterende - huidreinigers, shampoo en ook aan make-up, zonbeschermers, parfum etc. Zie ook mijn blog over pH van de huid. Het wordt hoog tijd dat er meer onderzoek komt naar de invloeden van huidproducten op de huid, met name bij regelmatig en langdurig gebruik. Een product kan ogenschijnlijk in eerste instantie prettig aanvoelen, maar wat gebeurt er eigenlijk met de huid zelf op langere termijn? Zolang we dat nog niet voldoende weten is voorzichtigheid met dergelijke producten aan te raden en is het net als bij het milieu nodig om daar meer over te weet te komen en te publiceren. Wellicht gaan we dan in de toekomst bewust steeds minder op de huid smeren en zodoende minder in contact komen met allerlei vaak schadelijke stoffen op de huid. Back to basic huidzorg dus! Wordt vervolgd.

Wanneer je meer informatie hierover wilt, neem dan gerust contact op met mij via info@huidtherapie.com of volg me op twitter @HuidtherapieCOM of facebook Huidtherapie.com.

Marcelline Goyen
Huidtherapeut

De zuurgraad pH van huid en huidproducten, waarom is dit van belang?

De huid staat steeds meer in de belangstelling en dat is een goed teken. In de zomerperiode is er extra aandacht voor een goede bescherming van de huid tegen schadelijke UV stralen en wanneer de herfst aanbreekt, zal de vraag naar meer verzorgende huidproducten groeien, daar de huid dan met de verandering van de temperatuur buiten en binnen juist sneller last kan krijgen van bijvoorbeeld een te droge en of schrale huid.
En hoe ga je dan te werk bij de keuze van de juiste huidproducten? Dat is een goede vraag en zet je schrap: die zoektocht is een flinke klus, want hoe weet je nou wat goed en wat niet goed is voor je huid? Als leek is het haast een onbegonnen klus om ingrediënten op de verpakking van producten te kennen en te begrijpen. Dat is zelfs voor therapeuten en artsen die dagelijks te maken hebben met de huid niet makkelijk. Naast de mogelijk schadelijke effecten die sommige ingrediënten in huidverzorging kunnen hebben op de huid, is er nog een andere belangrijke factor die nog grotendeels onbekend is of als onbelangrijk wordt gezien. Deze factor is de zuurgraad (pH) van een huidproduct. Met name mensen met een zeer gevoelige en allergische of beschadigde huid zullen bij de zoektocht naar een goed huidproduct ook vragen naar de pH van het product. Er is een beperkt aantal merken huidverzorging op de markt die op de verpakking aangeeft dat het product een pH huid neutrale zuurgraad heeft. En gek genoeg staat op geen enkele andere verpakking van huidproducten iets over de pH vermeld. Waarom is dat nou zo gek en waarom zou dat eigenlijk juist wel moeten gebeuren?

pH huid neutraal

De vermelding pH huid neutraal betekent volgens de fabrikanten van huidverzorgende producten dat het huidproduct een zuurgraad heeft van rond de 5,5, en deze pH komt overeen met de gezonde zuurgraad van de huid. De zuurgraad van de huid ofwel de zuurmantel draagt bij aan een gezonde huidflora, een goede huid barrière, tal van fysiologische processen zoals de opbouw van een goede vet barrière en het evenwicht in het Stratum corneum (de hoornlaag van de huid). Net als op de huid is een juiste pH in het lichaam heel belangrijk voor de gezondheid, denk maar aan bloed, speeksel, urine, de darmen etc.
Door tal van invloeden van buitenaf en mogelijk ook van binnenuit kan de pH van de huid veranderen. Het blijkt dat huidaandoeningen een afwijkende pH hebben op de huid zodat juist ook voor deze groep mensen een pH huid neutrale verzorging essentieel wordt om de huid pH weer in balans te brengen. Dit blijkt niet alleen bij eczeem en gevoelige huid voor te komen, ook bij andere huidaandoeningen zoals acne en zelfs bij de ouder wordende huid. Vooral het gebruik van zepen, huidreinigers, shampoo, make-up en huidverzorgende producten zoals crèmes kunnen de pH van de huid flink uit balans brengen. Zelfs het contact met alleen water verandert (tijdelijk) de pH van de huid en bij veelvuldig contact met water zal de pH zelfs langdurig veranderen. Dit heeft allerlei schadelijke effecten voor de huid.

Wat smeer jij op je huid?

In mijn onderzoek naar de zuurgraad van de huid en huidproducten kwam ik iets opvallends tegen. Het testen van de pH van diverse in mijn praktijk aanwezige huidverzorgende producten leerde me dat de meeste van die huidverzorgende producten juist een pH hebben welke soms zelfs sterk afwijkt van de pH van de gezonde huid. Alleen al op basis van dit gegeven lijken deze producten dus niet geschikt voor het verbeteren en langdurig verzorgen van de huid. Ook al merk je er niet direct iets van, een verkeerde pH kan bij dagelijks gebruik ervoor zorgen dat de huid op langere termijn de langzaam achteruit gaat. Het is daarom vreemd dat we zonder te weten welke pH onze huid heeft en welke pH het huidproduct heeft, van alles zomaar op de huid smeren omdat het 'zo lekker smeert', 'zo lekker ruikt' en omdat de huid er lekker door aanvoelt. We weten gelukkig al langer dat rejuvenation ofwel huidverjonging 'uit een potje' niet echt werkt. En veel producten die speciaal voor bijvoorbeeld acne aangeboden worden, lijken ook zelden het beoogde effect te hebben. Een gezonde huid komt vooral van binnenuit en is niet met smeren alleen te verbeteren. Sterker nog, veel - vaak dure rejuvenation - huidproducten hebben een pH die veel afwijkt van de pH van de gezonde huid en zijn dus op langere termijn echt niet goed voor de huid.
In Duitsland wordt aan producenten van huidverzorgende producten adviezen gegeven omtrent de pH van de producten. Bij de productie van 'normale' huidverzorging lijkt dat advies zelden toegepast te worden. Waarom dit niet gebeurt is mij een groot raadsel.
In vroegere tijden werd amper of niet gebruik gemaakt van zepen en crèmes, dat is meer iets van de laatste eeuw. Vele onderzoeken hebben inmiddels al aangetoond dat juist deze ontwikkeling in toename van gebruik van huidproducten en huidreinigers bij heeft gedragen aan de verslechtering van de huid. Ook het algemene hygiëne patroon is in vergelijk met vroeger sterk veranderd en vaak en veel (en warm) douchen en (handen) wassen verstoort de huid pH, de huidflora, verwijdert de goede huidvetten en vermindert ook de huid barrière en dus de normale afweer van de huid. Dit geeft dan weer meer kans op huidproblemen zoals een droge schilferige huid, irritatie, eczeem, uitslag, huidveroudering en huidinfecties. Voorkomen is beter dan genezen dus denk eens goed na voor je begint met het smeren van allerlei huidproducten op de huid en (te) intensieve huidreiniging!

Voor meer informatie: info@huidtherapie.com

Marcelline Goyen
Huidtherapeut

Gezocht:

Sponsoren die willen bijdragen aan verder onderzoek naar de relatie pH van de huid en huidverzorgende producten en tevens naar (para-) medici en onderzoekers die met mij mee willen werken bij dit onderzoek.

Bronnen o.a.:

• Bardia Sadrea. Evaluation of skin pH in normal population and its relationship with age, sex and anatomic location. Iran Dermatology & Cosmetic volume 1, number 2 2010
• Bartels GN, Scheufele R, Prosch F, Schink T, Proquitté H, Wauer RR, Blume-Peytavi U. Effect of standardized skin care regimens on neonatal skin barrier function in different body areas. Pediatr Dermatol. 2010 Jan-Feb; 27(1):1-8.  2010
• Blaak Jürgen et al. Treatment of Aged Skin with a pH 4 skin care product normalizes increased skin surface pH and improves barrier function: Results of a Pilot Study –Germany 2011 2011, 1, 50-58 doi:10.4236/jcdsa.2011.13009 Published Online September 2011
• Braun-Falco, Korting. Der normale pH-Wert der menschlichen Haut. Haut 37:126-129 1986
  Elias PM, Menon G, Wetzel BK, Williams JW. Barrier Requirements as the Evolutionary “Driver” of Epidermal Pigmentation in Humans. Am J Hum Biol. 2010;22(4):526-537. Doi:10.1002/ajhb.21043 USA  2010Fluhr JW, Elias PM. Stratum corneum pH: Formation and function of the ‘Acid Mantle’. Exog Dermatol 2002;1:163-175 Doi: 10.1159/000066140. USA. 2002
• Fluhr JW, Darlenski R, Taieb A, Hachem JP, Baudouin C, Msika P, De Belilovsky C, Berardesca E. Functional skin adaptation in infancy – almost complete but not fully competent. 2010
• Gehring W, Gehse M, Zimmerman V, Gloor M. Effects of pH changes in a specific detergent multicomponent emulsion on the water content of stratu.  J. Soc.C osmet. Chem., 42, 327-333 September/October 1991
• Korting HC, Braun-Falco. The effect of Detergents on Skin pH and Its Consequences. Clinics in Dermatology 1996;14:23-27  1996
• Lambers H, Piessens S, Bloem A, Pronk H, Finkel P. Natural skin surface pH is on average below 5, which is beneficial for its resident flora. International Journal of Cosmetic Science 28, 359-370 2006
• Luebberding S, Krueger N, Kerscher M. Age-Related Changes in Male Skin: Quantitative Evaluation of One Hundred and Fifty Male Subjects. 2013
• Rippke F, Schreiner V, Schwanitz HJ. The acidic milieu of the horny layer: new findings on the physiology and pathophysiology of skin pH. 2002
• Schmid-Wendtner MH, Korting HC. pH and Skin Care [boek]. ABW-Wissenschaftsverlag Berlin. ISBN 978-936072-64-8  2007
• Segger D, ea . Multicenter study on measurement of the natural pH of the skin surface. IFSCC Magazine – vol.10, no2/ 2007
• Seyfarth F. Schliemann S, Antonov D, Elsner P. Dry skin, barrier function, and irritant contact dermatitis in elderly. 2011
• Tsai TF, Maibach HI.  How irritant is water? An overview. Dec;41(6):311-4. 1999

Acne vulgaris in relatie tot dysbiose in de darm

Acne vulgaris is een veel voorkomende huidaandoening welke vaak samen gaat met depressie, angst en of andere psychologische gevolgen. In 2011 schreven Bowe en Logan een artikel over de relatie tussen acne vulgaris, emotionele disbalans en verstoringen in de darmen. De dermatologen Stokes en Pillsbury waren hun tijd in 1930 ver vooruit door te komen met een 'Gut-Brain-Skin' theorie waarin zij de relatie beschreven tussen acne vulgaris (skin), darmproblemen (gut) en emotionele problemen (brain). Andere onderzoekers legden in diezelfde periode de relatie tussen psychische stoornissen en een dysbiose in de darmen. Vreemd genoeg heeft het nog vele jaren geduurd voordat meer onderzoek naar deze onderlinge relaties gedaan werd. In de afgelopen decennia zijn er diverse onderzoeken gedaan naar de relatie van emotionele problemen, darmklachten en acne vulgaris en zo blijkt dat depressie en emotionele disbalans meer voorkomt bij mensen met acne vulgaris dan bij gezonde mensen. Vrouwen blijken zelfs twee keer zoveel kans op een depressie te hebben dan mannen. Een verstoorde darmfunctie kan leiden tot tal van andere aandoeningen waaronder huidklachten. Stress kan daar ook een belangrijke rol in spelen. Zo lijkt de door stress veroorzaakte veranderingen in de microflora de permeabiliteit van de darmen te verhogen en tot systemische en lokale huid ontstekingen te leiden. Er bestaat een relatie met depressie en obstipatie en andere darmklachten. Ook verandering in voeding, met name tekorten aan nutriënten, overconsumptie van suikers en gluten kunnen een negatieve invloed hebben op de darmen zoals een verstoorde darm barrière en een veranderde darmflora. Recente onderzoeken wijzen uit dat er een duidelijke relatie bestaat tussen acne vulgaris en een groter risico op gastro-intestinale verstoringen. Ook andere huidaandoeningen zijn gerelateerd aan een dysbiose in de microbiotia in de darmen, zoals bij bacteriële vaginosis en psoriasis. Mensen met acne vulgaris hebben vaker last van hypochloorhydrie, welke ook een risicofactor is voor Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO). SIBO is een darmafwijking waarbij bacteriële overgroei in de dunne darm kan leiden tot klachten zoals misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, constipatie, gewichtsverlies en malabsorptie ofwel een slechte opname van voedingsstoffen in de darmen. Deze darmaandoening gaat tevens vaak gepaard met depressie en angsten.

Acne en antibiotica

Acne vulgaris wordt in de regel bestreden met o.a. lokale (op de huid aangebrachte) en orale (ingenomen) antibiotica, waardoor schadelijke bacteriën op de huid en/of in de darmen afgedood moeten worden. Echter, bij deze afdoding worden ook goede bacteriën gedood. De residente ofwel vaste bacteriële bewoners op de huid en in de darmen dragen bij aan de 1^e lijns afweer ter bescherming tegen pathogene ofwel ziekmakende micro-organismen. Een Nederlands onderzoek van Ladirat et al in 2012 laat zien dat door de inzet van antibiotica de residente darmflora nadelig verandert zodat de eigen afweer verstoord wordt. De disbalans in de darmflora kan mede door een verlaging van de afweer leiden tot overgroei van andere meer ziekmakende micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en gisten waaronder Candida. Het zelfde principe lijkt ook op de huid te gelden. Recente onderzoeken geven blijk van een relatie tussen acne vulgaris en een verhoogde aanwezigheid van Candida op de huid en in de darmen.

Acne en fecesonderzoek: dysbiose in de darm!

In de periode tussen 2009 en 2011 heb ik bij 19 acne vulgaris patiënten, 16 vrouwen en 3 mannen in de leeftijd van 15 t/m 30 jaar, de feces ofwel ontlasting laten onderzoeken door een erkend en gecertificeerd laboratorium. De feces werd onderzocht op de kwaliteit van het slijmvlies, de spijsvertering, de residente en transiënte microflora, de aanwezigheid van schimmels en Candida, parasieten en virulente factoren. Bij al deze patiënten bleek sprake te zijn van een redelijk tot ernstige verstoring in de darmen. Dit vergelijkingsonderzoek toont aan dat acne vulgaris inderdaad samen gaat met een dysbiose in de darmen zoals andere wetenschappelijke onderzoeken reeds gevonden hebben. Nieuw in dit onderzoek is de opvallende overeenkomsten bij deze uitslagen. Alle acne patiënten hadden een verstoorde residente darmflora en de aanwezigheid van virulente factoren in de darm. Ook lijkt de gist Candida albicans in de darm een relatie met acne vulgaris te hebben.

Acne en voeding

Er wordt op internet van alles geschreven over de aanpak van acne vulgaris. Helaas wordt nog te vaak – ook door artsen - aangegeven dat voeding geen rol speelt in de oorzaak en/of de verergering van acne. In 2011 is in opdracht van mij een afstudeeronderzoek van Zwaga en Atsma (Hogeschool voor Voeding en Diëtetiek in Groningen) gedaan naar de relatie tussen acne vulgaris en voeding. Dit onderzoek laat zien dat voeding een belangrijke factor is bij het ontstaan en of verergering van acne vulgaris, en is onderbouwd door tal van wetenschappelijke literatuur. Ook in mijn eigen praktijk zie ik de gunstige effecten van een verandering in het voedingspatroon bij acne vulgaris en andere huidaandoeningen. Gelukkig wordt nu ook binnen de wetenschap meer aandacht besteed aan de rol van voeding, niet alleen bij acne vulgaris maar ook bij andere (huid-) aandoeningen. Nu alom bekend is dat verstoringen in de darmen tal van nadelige gevolgen kunnen geven op de rest van het lichaam en op emoties, is het ook logisch dat voeding daar een heel belangrijk aandeel in heeft. Alles wat we eten en drinken, heeft een positief of negatief effect op het functioneren van ons lichaam en de geest. Pre- en probiotica lijkt ook gunstig te kunnen bijdragen aan verbetering van de darmen en de huid. En wanneer een dieet of liever gezegd een veranderd voedingspatroon gecombineerd wordt met de juiste voedingssupplementen, pre- en probiotica èn de aanpak van de disbalans in de darmen zal de kans op verbetering van acne alleen maar toenemen, net als de emotionele gesteldheid en het gehele immuunsysteem. Daar is nog meer onderzoek voor nodig en ik ben momenteel druk bezig om nog meer gericht onderzoek te doen naar de relatie huidklachten zoals acne vulgaris en eczeem en dysbiose in de darmen.

 

Gezocht:

Het doen van dit soort onderzoeken kost tijd en geld, en daarom zoek ik sponsoren voor bijdrage aan vervolg onderzoek naar de relatie tussen huidproblemen zoals acne vulgaris en darm dysbiose. Tevens zoek ik onderzoekers, (para-) medici die mee willen werken aan deze (deels nog op te zetten) onderzoeken.

Wil je meer weten over dit onderwerp of heb je zelf acne of een andere huidklacht, mogelijk samengaand met darmklachten en wil je advies hierover: neem dan gerust contact op met info@huidtherapie.com of bel naar de praktijk: 0418-592440.

Marcelline Goyen

Huidtherapeut

 

Bronnen:

1.     Bengmark S. Gut microbiota, immune development and function. 2012

2.     Bowe WP en Logan AC. Acne vulgaris, probiotics and the gut-brain-skin axis – back to the future? Gut Pathogens. 2011

3.     Etezadi T, Hajheydari Z, Kalarestaghi AR, Omran AN, Shokohi T, Hedayati MT. The Prevalence of Candia in Skin and Acne lesions. 2012 

4.     Frank DN, Zhu W, Sartor B, Li E. Investigating the biologica and clinical significance of human dysbiosis. 2011 

5.     Jung GW, Tse JE, Guiha I, Rao J. Prospective, Randomized, Open-Label Trial Comparing the Safety, Efficacy, and Tolerability of an Acne Treatment Regimen with and without A Probiotic Supplement and Minocycline in Subjects with Mild to Moderate Acne. 2013

6.     Ladirat SE, Schols HA, Nauta A, Schoterman MH, Keijser BJ, Montijn RC, Gruppen H, Schuren FH. High-throughput analysis of the impact of antibiotics on the human intestinal microbiota composition. Wageningen, Nederland 2013 

7.     Mallon E, Newton JN, Klassen A, Stewart-Brown SL, Ryan TJ, Finlay AY. The quality of life in acne: a comparison with general medical conditions using generic questionnaires. 1999

8.     Schulze J, Sonnenborn U. Yeasts in the Gut: From Commensals to Infectious Agents. 2009  

9.     Uhlenhake E, Yentzer BA, Feldman SR. Acne vulgaris and depression: a retrospective examination.  2010 

10.   de Wouters T, Doré J, Lepage P. Does our food (environment) change our gut microbiome ('in-vironment'): a potential role for inflammatory bowel disease? 2012

11.   Zaga-Clavellina V, Ruiz M, [...], en Osorio-Caballero M. Tissue-specific human beta-defensins (HBD)-1, HBD-2 and HBD-3 secretion profile from human amniochorionic membranes stimulated with Candida albicans in a two-compartment tissue culture system. 2012 

12.   Zhang, H, Liao W, Chao W, Chen Q, Zeng H, Wu C, Wu S, Ho HI. Risk factors for sebaceous gland diseases and their relationship to gastrointestinal dysfunction in Han adolescents. 2008