Klimaatverandering op de huid

Klimaatverandering en de gevolgen voor het milieu

Van de week zag ik een interessant en uiterst leerzaam programma bij de VPRO "Klimaatjagers" van Bernice Nootenboom, klimaatjournaliste. Daarin werd aandacht besteed aan de invloed van klimaatverandering en gevolgen van het menselijk ingrijpen in de natuur zoals het afbranden van bosgebieden bij oa tropische regenwouden in Amazone-gebied. Het verbranden van grote oppervlakten bos t.b.v. landbouw blijkt verstrekkende gevolgen te hebben voor de oorspronkelijke begroeiing en dus het milieu. Na één keer afbranden van natuur blijkt deze zich nog redelijk te kunnen herstellen in terugkeer van de oorspronkelijke begroeiing. Echter, na twee keer afbranden van die natuur blijkt deze compleet te veranderen. In het onderzochte gebied bleken er bijvoorbeeld veel minder bomen terug te groeien, de wortels konden niet meer diep in de droge grond komen. In plaats daarvan ontstond een geheel andere begroeiing bestaande uit met name grassoorten. Men spreekt over een ecologisch kantelpunt, het punt ofwel de situatie waarna de natuur op een nadelige manier blijvend verandert.

Klimaatverandering en de gevolgen voor de huid

Terwijl ik dit programma zat te bekijken zag ik gelijk de overeenkomst tussen klimaat verandering van het milieu en van de huid. De gezonde huid is bedekt met een prachtig ecologisch uitgebalanceerd milieu aan micro-organismen ofwel de huidflora. Deze flora is samen met de zuurmantel ofwel de zuurgraad van de huid heel belangrijk als bescherming van de huid en de  en het lichaam tegen invloeden van buitenaf zoals schadelijke stoffen en ziekmakende micro-organismen. De gezonde huidflora is in staat met eigen afweerstoffen de groei van ziekmakende micro-organismen te remmen. Ook hier geldt dat beïnvloeding van de huid door o.a. contact met stoffen en veranderde omgevingsfactoren bij kan dragen aan veranderingen van de zuurgraad van de huid en de huidflora.
Het kantelpunt van de huid wordt bereikt wanneer bijvoorbeeld de buffercapaciteit van de huid niet meer genoeg functioneert waardoor de zuurgraad van de huid blijvend verandert en/of de gezonde huidflora samenstelling langdurig verstoord raakt. Deze veranderingen dragen bij aan een verminderde afweer, een verstoorde en verzwakte huidbarrière en daarmee aan een verhoogd risico op huidproblemen zoals droge huid, huidinfecties, eczeem, acne en dergelijke.

Back to basic huidzorg?

Het is daarom eigenlijk vreemd dat we nog zo gemakkelijk van alles op de huid smeren zonder te weten wat de gevolgen zijn voor het milieu op de huid. Denk daarbij aan bijvoorbeeld crèmes, - desinfecterende - huidreinigers, shampoo en ook aan make-up, zonbeschermers, parfum etc. Zie ook mijn blog over pH van de huid. Het wordt hoog tijd dat er meer onderzoek komt naar de invloeden van huidproducten op de huid, met name bij regelmatig en langdurig gebruik. Een product kan ogenschijnlijk in eerste instantie prettig aanvoelen, maar wat gebeurt er eigenlijk met de huid zelf op langere termijn? Zolang we dat nog niet voldoende weten is voorzichtigheid met dergelijke producten aan te raden en is het net als bij het milieu nodig om daar meer over te weet te komen en te publiceren. Wellicht gaan we dan in de toekomst bewust steeds minder op de huid smeren en zodoende minder in contact komen met allerlei vaak schadelijke stoffen op de huid. Back to basic huidzorg dus! Wordt vervolgd.

Wanneer je meer informatie hierover wilt, neem dan gerust contact op met mij via info@huidtherapie.com of volg me op twitter @HuidtherapieCOM of facebook Huidtherapie.com.

Marcelline Goyen
Huidtherapeut

De zuurgraad pH van huid en huidproducten, waarom is dit van belang?

De huid staat steeds meer in de belangstelling en dat is een goed teken. In de zomerperiode is er extra aandacht voor een goede bescherming van de huid tegen schadelijke UV stralen en wanneer de herfst aanbreekt, zal de vraag naar meer verzorgende huidproducten groeien, daar de huid dan met de verandering van de temperatuur buiten en binnen juist sneller last kan krijgen van bijvoorbeeld een te droge en of schrale huid.
En hoe ga je dan te werk bij de keuze van de juiste huidproducten? Dat is een goede vraag en zet je schrap: die zoektocht is een flinke klus, want hoe weet je nou wat goed en wat niet goed is voor je huid? Als leek is het haast een onbegonnen klus om ingrediënten op de verpakking van producten te kennen en te begrijpen. Dat is zelfs voor therapeuten en artsen die dagelijks te maken hebben met de huid niet makkelijk. Naast de mogelijk schadelijke effecten die sommige ingrediënten in huidverzorging kunnen hebben op de huid, is er nog een andere belangrijke factor die nog grotendeels onbekend is of als onbelangrijk wordt gezien. Deze factor is de zuurgraad (pH) van een huidproduct. Met name mensen met een zeer gevoelige en allergische of beschadigde huid zullen bij de zoektocht naar een goed huidproduct ook vragen naar de pH van het product. Er is een beperkt aantal merken huidverzorging op de markt die op de verpakking aangeeft dat het product een pH huid neutrale zuurgraad heeft. En gek genoeg staat op geen enkele andere verpakking van huidproducten iets over de pH vermeld. Waarom is dat nou zo gek en waarom zou dat eigenlijk juist wel moeten gebeuren?

pH huid neutraal

De vermelding pH huid neutraal betekent volgens de fabrikanten van huidverzorgende producten dat het huidproduct een zuurgraad heeft van rond de 5,5, en deze pH komt overeen met de gezonde zuurgraad van de huid. De zuurgraad van de huid ofwel de zuurmantel draagt bij aan een gezonde huidflora, een goede huid barrière, tal van fysiologische processen zoals de opbouw van een goede vet barrière en het evenwicht in het Stratum corneum (de hoornlaag van de huid). Net als op de huid is een juiste pH in het lichaam heel belangrijk voor de gezondheid, denk maar aan bloed, speeksel, urine, de darmen etc.
Door tal van invloeden van buitenaf en mogelijk ook van binnenuit kan de pH van de huid veranderen. Het blijkt dat huidaandoeningen een afwijkende pH hebben op de huid zodat juist ook voor deze groep mensen een pH huid neutrale verzorging essentieel wordt om de huid pH weer in balans te brengen. Dit blijkt niet alleen bij eczeem en gevoelige huid voor te komen, ook bij andere huidaandoeningen zoals acne en zelfs bij de ouder wordende huid. Vooral het gebruik van zepen, huidreinigers, shampoo, make-up en huidverzorgende producten zoals crèmes kunnen de pH van de huid flink uit balans brengen. Zelfs het contact met alleen water verandert (tijdelijk) de pH van de huid en bij veelvuldig contact met water zal de pH zelfs langdurig veranderen. Dit heeft allerlei schadelijke effecten voor de huid.

Wat smeer jij op je huid?

In mijn onderzoek naar de zuurgraad van de huid en huidproducten kwam ik iets opvallends tegen. Het testen van de pH van diverse in mijn praktijk aanwezige huidverzorgende producten leerde me dat de meeste van die huidverzorgende producten juist een pH hebben welke soms zelfs sterk afwijkt van de pH van de gezonde huid. Alleen al op basis van dit gegeven lijken deze producten dus niet geschikt voor het verbeteren en langdurig verzorgen van de huid. Ook al merk je er niet direct iets van, een verkeerde pH kan bij dagelijks gebruik ervoor zorgen dat de huid op langere termijn de langzaam achteruit gaat. Het is daarom vreemd dat we zonder te weten welke pH onze huid heeft en welke pH het huidproduct heeft, van alles zomaar op de huid smeren omdat het 'zo lekker smeert', 'zo lekker ruikt' en omdat de huid er lekker door aanvoelt. We weten gelukkig al langer dat rejuvenation ofwel huidverjonging 'uit een potje' niet echt werkt. En veel producten die speciaal voor bijvoorbeeld acne aangeboden worden, lijken ook zelden het beoogde effect te hebben. Een gezonde huid komt vooral van binnenuit en is niet met smeren alleen te verbeteren. Sterker nog, veel - vaak dure rejuvenation - huidproducten hebben een pH die veel afwijkt van de pH van de gezonde huid en zijn dus op langere termijn echt niet goed voor de huid.
In Duitsland wordt aan producenten van huidverzorgende producten adviezen gegeven omtrent de pH van de producten. Bij de productie van 'normale' huidverzorging lijkt dat advies zelden toegepast te worden. Waarom dit niet gebeurt is mij een groot raadsel.
In vroegere tijden werd amper of niet gebruik gemaakt van zepen en crèmes, dat is meer iets van de laatste eeuw. Vele onderzoeken hebben inmiddels al aangetoond dat juist deze ontwikkeling in toename van gebruik van huidproducten en huidreinigers bij heeft gedragen aan de verslechtering van de huid. Ook het algemene hygiëne patroon is in vergelijk met vroeger sterk veranderd en vaak en veel (en warm) douchen en (handen) wassen verstoort de huid pH, de huidflora, verwijdert de goede huidvetten en vermindert ook de huid barrière en dus de normale afweer van de huid. Dit geeft dan weer meer kans op huidproblemen zoals een droge schilferige huid, irritatie, eczeem, uitslag, huidveroudering en huidinfecties. Voorkomen is beter dan genezen dus denk eens goed na voor je begint met het smeren van allerlei huidproducten op de huid en (te) intensieve huidreiniging!

Voor meer informatie: info@huidtherapie.com

Marcelline Goyen
Huidtherapeut

Gezocht:

Sponsoren die willen bijdragen aan verder onderzoek naar de relatie pH van de huid en huidverzorgende producten en tevens naar (para-) medici en onderzoekers die met mij mee willen werken bij dit onderzoek.

Bronnen o.a.:

• Bardia Sadrea. Evaluation of skin pH in normal population and its relationship with age, sex and anatomic location. Iran Dermatology & Cosmetic volume 1, number 2 2010
• Bartels GN, Scheufele R, Prosch F, Schink T, Proquitté H, Wauer RR, Blume-Peytavi U. Effect of standardized skin care regimens on neonatal skin barrier function in different body areas. Pediatr Dermatol. 2010 Jan-Feb; 27(1):1-8.  2010
• Blaak Jürgen et al. Treatment of Aged Skin with a pH 4 skin care product normalizes increased skin surface pH and improves barrier function: Results of a Pilot Study –Germany 2011 2011, 1, 50-58 doi:10.4236/jcdsa.2011.13009 Published Online September 2011
• Braun-Falco, Korting. Der normale pH-Wert der menschlichen Haut. Haut 37:126-129 1986
  Elias PM, Menon G, Wetzel BK, Williams JW. Barrier Requirements as the Evolutionary “Driver” of Epidermal Pigmentation in Humans. Am J Hum Biol. 2010;22(4):526-537. Doi:10.1002/ajhb.21043 USA  2010Fluhr JW, Elias PM. Stratum corneum pH: Formation and function of the ‘Acid Mantle’. Exog Dermatol 2002;1:163-175 Doi: 10.1159/000066140. USA. 2002
• Fluhr JW, Darlenski R, Taieb A, Hachem JP, Baudouin C, Msika P, De Belilovsky C, Berardesca E. Functional skin adaptation in infancy – almost complete but not fully competent. 2010
• Gehring W, Gehse M, Zimmerman V, Gloor M. Effects of pH changes in a specific detergent multicomponent emulsion on the water content of stratu.  J. Soc.C osmet. Chem., 42, 327-333 September/October 1991
• Korting HC, Braun-Falco. The effect of Detergents on Skin pH and Its Consequences. Clinics in Dermatology 1996;14:23-27  1996
• Lambers H, Piessens S, Bloem A, Pronk H, Finkel P. Natural skin surface pH is on average below 5, which is beneficial for its resident flora. International Journal of Cosmetic Science 28, 359-370 2006
• Luebberding S, Krueger N, Kerscher M. Age-Related Changes in Male Skin: Quantitative Evaluation of One Hundred and Fifty Male Subjects. 2013
• Rippke F, Schreiner V, Schwanitz HJ. The acidic milieu of the horny layer: new findings on the physiology and pathophysiology of skin pH. 2002
• Schmid-Wendtner MH, Korting HC. pH and Skin Care [boek]. ABW-Wissenschaftsverlag Berlin. ISBN 978-936072-64-8  2007
• Segger D, ea . Multicenter study on measurement of the natural pH of the skin surface. IFSCC Magazine – vol.10, no2/ 2007
• Seyfarth F. Schliemann S, Antonov D, Elsner P. Dry skin, barrier function, and irritant contact dermatitis in elderly. 2011
• Tsai TF, Maibach HI.  How irritant is water? An overview. Dec;41(6):311-4. 1999

Acne vulgaris in relatie tot dysbiose in de darm

Acne vulgaris is een veel voorkomende huidaandoening welke vaak samen gaat met depressie, angst en of andere psychologische gevolgen. In 2011 schreven Bowe en Logan een artikel over de relatie tussen acne vulgaris, emotionele disbalans en verstoringen in de darmen. De dermatologen Stokes en Pillsbury waren hun tijd in 1930 ver vooruit door te komen met een 'Gut-Brain-Skin' theorie waarin zij de relatie beschreven tussen acne vulgaris (skin), darmproblemen (gut) en emotionele problemen (brain). Andere onderzoekers legden in diezelfde periode de relatie tussen psychische stoornissen en een dysbiose in de darmen. Vreemd genoeg heeft het nog vele jaren geduurd voordat meer onderzoek naar deze onderlinge relaties gedaan werd. In de afgelopen decennia zijn er diverse onderzoeken gedaan naar de relatie van emotionele problemen, darmklachten en acne vulgaris en zo blijkt dat depressie en emotionele disbalans meer voorkomt bij mensen met acne vulgaris dan bij gezonde mensen. Vrouwen blijken zelfs twee keer zoveel kans op een depressie te hebben dan mannen. Een verstoorde darmfunctie kan leiden tot tal van andere aandoeningen waaronder huidklachten. Stress kan daar ook een belangrijke rol in spelen. Zo lijkt de door stress veroorzaakte veranderingen in de microflora de permeabiliteit van de darmen te verhogen en tot systemische en lokale huid ontstekingen te leiden. Er bestaat een relatie met depressie en obstipatie en andere darmklachten. Ook verandering in voeding, met name tekorten aan nutriënten, overconsumptie van suikers en gluten kunnen een negatieve invloed hebben op de darmen zoals een verstoorde darm barrière en een veranderde darmflora. Recente onderzoeken wijzen uit dat er een duidelijke relatie bestaat tussen acne vulgaris en een groter risico op gastro-intestinale verstoringen. Ook andere huidaandoeningen zijn gerelateerd aan een dysbiose in de microbiotia in de darmen, zoals bij bacteriële vaginosis en psoriasis. Mensen met acne vulgaris hebben vaker last van hypochloorhydrie, welke ook een risicofactor is voor Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO). SIBO is een darmafwijking waarbij bacteriële overgroei in de dunne darm kan leiden tot klachten zoals misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, constipatie, gewichtsverlies en malabsorptie ofwel een slechte opname van voedingsstoffen in de darmen. Deze darmaandoening gaat tevens vaak gepaard met depressie en angsten.

Acne en antibiotica

Acne vulgaris wordt in de regel bestreden met o.a. lokale (op de huid aangebrachte) en orale (ingenomen) antibiotica, waardoor schadelijke bacteriën op de huid en/of in de darmen afgedood moeten worden. Echter, bij deze afdoding worden ook goede bacteriën gedood. De residente ofwel vaste bacteriële bewoners op de huid en in de darmen dragen bij aan de 1^e lijns afweer ter bescherming tegen pathogene ofwel ziekmakende micro-organismen. Een Nederlands onderzoek van Ladirat et al in 2012 laat zien dat door de inzet van antibiotica de residente darmflora nadelig verandert zodat de eigen afweer verstoord wordt. De disbalans in de darmflora kan mede door een verlaging van de afweer leiden tot overgroei van andere meer ziekmakende micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en gisten waaronder Candida. Het zelfde principe lijkt ook op de huid te gelden. Recente onderzoeken geven blijk van een relatie tussen acne vulgaris en een verhoogde aanwezigheid van Candida op de huid en in de darmen.

Acne en fecesonderzoek: dysbiose in de darm!

In de periode tussen 2009 en 2011 heb ik bij 19 acne vulgaris patiënten, 16 vrouwen en 3 mannen in de leeftijd van 15 t/m 30 jaar, de feces ofwel ontlasting laten onderzoeken door een erkend en gecertificeerd laboratorium. De feces werd onderzocht op de kwaliteit van het slijmvlies, de spijsvertering, de residente en transiënte microflora, de aanwezigheid van schimmels en Candida, parasieten en virulente factoren. Bij al deze patiënten bleek sprake te zijn van een redelijk tot ernstige verstoring in de darmen. Dit vergelijkingsonderzoek toont aan dat acne vulgaris inderdaad samen gaat met een dysbiose in de darmen zoals andere wetenschappelijke onderzoeken reeds gevonden hebben. Nieuw in dit onderzoek is de opvallende overeenkomsten bij deze uitslagen. Alle acne patiënten hadden een verstoorde residente darmflora en de aanwezigheid van virulente factoren in de darm. Ook lijkt de gist Candida albicans in de darm een relatie met acne vulgaris te hebben.

Acne en voeding

Er wordt op internet van alles geschreven over de aanpak van acne vulgaris. Helaas wordt nog te vaak – ook door artsen - aangegeven dat voeding geen rol speelt in de oorzaak en/of de verergering van acne. In 2011 is in opdracht van mij een afstudeeronderzoek van Zwaga en Atsma (Hogeschool voor Voeding en Diëtetiek in Groningen) gedaan naar de relatie tussen acne vulgaris en voeding. Dit onderzoek laat zien dat voeding een belangrijke factor is bij het ontstaan en of verergering van acne vulgaris, en is onderbouwd door tal van wetenschappelijke literatuur. Ook in mijn eigen praktijk zie ik de gunstige effecten van een verandering in het voedingspatroon bij acne vulgaris en andere huidaandoeningen. Gelukkig wordt nu ook binnen de wetenschap meer aandacht besteed aan de rol van voeding, niet alleen bij acne vulgaris maar ook bij andere (huid-) aandoeningen. Nu alom bekend is dat verstoringen in de darmen tal van nadelige gevolgen kunnen geven op de rest van het lichaam en op emoties, is het ook logisch dat voeding daar een heel belangrijk aandeel in heeft. Alles wat we eten en drinken, heeft een positief of negatief effect op het functioneren van ons lichaam en de geest. Pre- en probiotica lijkt ook gunstig te kunnen bijdragen aan verbetering van de darmen en de huid. En wanneer een dieet of liever gezegd een veranderd voedingspatroon gecombineerd wordt met de juiste voedingssupplementen, pre- en probiotica èn de aanpak van de disbalans in de darmen zal de kans op verbetering van acne alleen maar toenemen, net als de emotionele gesteldheid en het gehele immuunsysteem. Daar is nog meer onderzoek voor nodig en ik ben momenteel druk bezig om nog meer gericht onderzoek te doen naar de relatie huidklachten zoals acne vulgaris en eczeem en dysbiose in de darmen.

 

Gezocht:

Het doen van dit soort onderzoeken kost tijd en geld, en daarom zoek ik sponsoren voor bijdrage aan vervolg onderzoek naar de relatie tussen huidproblemen zoals acne vulgaris en darm dysbiose. Tevens zoek ik onderzoekers, (para-) medici die mee willen werken aan deze (deels nog op te zetten) onderzoeken.

Wil je meer weten over dit onderwerp of heb je zelf acne of een andere huidklacht, mogelijk samengaand met darmklachten en wil je advies hierover: neem dan gerust contact op met info@huidtherapie.com of bel naar de praktijk: 0418-592440.

Marcelline Goyen

Huidtherapeut

 

Bronnen:

1.     Bengmark S. Gut microbiota, immune development and function. 2012

2.     Bowe WP en Logan AC. Acne vulgaris, probiotics and the gut-brain-skin axis – back to the future? Gut Pathogens. 2011

3.     Etezadi T, Hajheydari Z, Kalarestaghi AR, Omran AN, Shokohi T, Hedayati MT. The Prevalence of Candia in Skin and Acne lesions. 2012 

4.     Frank DN, Zhu W, Sartor B, Li E. Investigating the biologica and clinical significance of human dysbiosis. 2011 

5.     Jung GW, Tse JE, Guiha I, Rao J. Prospective, Randomized, Open-Label Trial Comparing the Safety, Efficacy, and Tolerability of an Acne Treatment Regimen with and without A Probiotic Supplement and Minocycline in Subjects with Mild to Moderate Acne. 2013

6.     Ladirat SE, Schols HA, Nauta A, Schoterman MH, Keijser BJ, Montijn RC, Gruppen H, Schuren FH. High-throughput analysis of the impact of antibiotics on the human intestinal microbiota composition. Wageningen, Nederland 2013 

7.     Mallon E, Newton JN, Klassen A, Stewart-Brown SL, Ryan TJ, Finlay AY. The quality of life in acne: a comparison with general medical conditions using generic questionnaires. 1999

8.     Schulze J, Sonnenborn U. Yeasts in the Gut: From Commensals to Infectious Agents. 2009  

9.     Uhlenhake E, Yentzer BA, Feldman SR. Acne vulgaris and depression: a retrospective examination.  2010 

10.   de Wouters T, Doré J, Lepage P. Does our food (environment) change our gut microbiome ('in-vironment'): a potential role for inflammatory bowel disease? 2012

11.   Zaga-Clavellina V, Ruiz M, [...], en Osorio-Caballero M. Tissue-specific human beta-defensins (HBD)-1, HBD-2 and HBD-3 secretion profile from human amniochorionic membranes stimulated with Candida albicans in a two-compartment tissue culture system. 2012 

12.   Zhang, H, Liao W, Chao W, Chen Q, Zeng H, Wu C, Wu S, Ho HI. Risk factors for sebaceous gland diseases and their relationship to gastrointestinal dysfunction in Han adolescents. 2008  

Voorzichtig met de zon of toch niet? De rol van vitamine D en de huid!

Momenteel is er veel aandacht voor de invloed van de zon op de huid. Hoewel we al maandenlang smachten naar wat meer zon, wordt er druk gewerkt aan het geven van informatie over de - vooral schadelijke - effecten van de zon. Dit komt omdat steeds meer mensen met huidkanker te maken krijgen, wat kan komen door te lange blootstelling aan de zon. Echter, zodra de zon eindelijk weer gaat schijnen merk je een grote verandering om je heen. De wereld lijkt ineens veel vrolijker, mensen komen naar buiten, maken spontaan een praatje, kinderen spelen urenlang op straat en de terrasjes in de stad zitten bomvol zonaanbidders. Kortom, de zon lijkt zo gek nog niet, bijna iedereen snakt er naar en we worden er vaak relaxed en vrolijk van.

Wat gebeurt er met de zon op de huid?
De zon zorgt ervoor dat in de huid vitamine D wordt aangemaakt. Dit wordt via het bloed naar de weefsels getransporteerd. Bij donkere huidtypes verloopt dit proces wat matiger. Het te vaak wassen van de huid kan verhinderen dat er vitamine D wordt aangemaakt. De lever en nieren en het parathyroïd hormoon (PTH) spelen een centrale rol in de stofwisseling en activering van vitamine D3. Na enige blootstelling aan de zon gaat de huid melanine ofwel pigment aanmaken zodat de DNA in de celkernen beschermd wordt. De huid wordt dan bruin. Het gaat pas mis als de zon te lang op de huid straalt, of als de huid te onbeschermd en te gevoelig is om zonnestralen goed op te vangen of wanneer de zon te sterk is (zoals rond het middaguur). De huid kan dan verbranden en dit kan op langere termijn zeer ongunstige schade in de huid opleveren zoals huidkanker.

Hoe kom je aan vitamine D?
Huid dat lang genoeg is blootgesteld aan de zon zal vitamine D aanmaken. De meest makkelijke manier om deze belangrijke vitamine 'binnen te krijgen' is dus simpelweg door het zelf aan te maken in de zon. In mindere mate kan het ook via voeding opgenomen worden zoals vette vis, met wat lagere gehaltes in vlees, eieren en wordt het toegevoegd aan boter en bak- en braadproducten. Ook kan vitamine D via supplementen opgenomen worden (in tabletvorm of vloeibaar in bijv. olijfolie).

Wat doet vitamine D?
Deze in vet oplosbare vitamine heeft meer en vooral ook belangrijke functies in het lichaam dan tot voor kort gedacht werd. De rol van vitamine D is eigenlijk teveel om op te noemen. Vitamine D speelt o.a. een rol bij:

1. spieren en gewrichten
2. sterke botten en tanden
3. energiehuishouding
4. emoties en depressies
5. vethuishouding
6. hormonen
7. immuunsysteem
8. de huid

Ad 1-2: Om calcium en fosfor uit de voeding te halen en op te nemen in het lichaam heb je vitamine D nodig. Calcium en fosfor zijn essentieel voor diverse biologische processen in het lichaam zoals spiercontractie, prikkelgeleiding, sterke botten en tanden en energiehuishouding (ATP).
Ad 3: Bij langer durende tekorten aan vitamine D kan (chronische) vermoeidheid optreden alsook depressies. Daar vooral in de winter zeer weinig zon is en men ook te dik is aangekleed om goed blootgesteld te worden aan de zon, treedt juist in die periode snel een tekort op. Divers wetenschappelijk onderzoek laat een relatie zien met depressies en winterdipjes en een tekort aan vitamine D.
Ad 5-6-8: Onderzoek toont aan dat vitamine D een rol speelt bij de vethuishouding en daarbij ook bij de hormoonhuishouding.  en de regulatie van de vetten in de huid. Een verstoorde hormoonhuishouding kan leiden tot een verstoring in de vetstofwisseling. Zo kan een tekort aan vitamine D ook in relatie staan met een verstoorde sebum productie bij acne en bij een droge huid.
Ad 7: Een goed immuunsysteem is uiteraard van primair belang voor een goede gezondheid. Vitamine D draagt hier aan bij en zou een rol spelen in o.a. productie van insuline, immuun- en stressrespons, melanine productie en vorming van huid- en bloedcellen.

Hoe kom je aan een tekort aan vitamine D?
In principe is een te geringe blootstelling aan de zon een belangrijke factor in een vitamine D tekort. Mensen die veel binnen zitten vanwege werk of oudere leeftijd of ziekte, vrouwen boven de 50 en mannen boven de 70 en mensen met een donkerder huid vallen onder de risicogroep voor een tekort aan vitamine D. Maar tegenwoordig blijkt zelfs een groot percentage (70%) van de Nederlandse bevolking een tekort aan vitamine D te hebben. Daar deze vitamine ook een rol speelt in het immuunsysteem, is het goed om hier meer aandacht aan te geven! Voorkomen is namelijk altijd beter dan genezen.
Problemen in de darmen kunnen er toe leiden dat vitaminen zoals vit D onvoldoende worden opgenomen. Tekorten aan vitamine D worden momenteel in studies ook gerelateerd aan o.a. borstkanker en darmkanker. Mede gezien de toename aan dit soort kanker en het veelvuldig voorkomen van tekort aan vitamine D lijkt het mij verstandig om bij het vermoeden aan een tekort dit te laten checken. Vooral mensen met risico op een tekort aan zon vanwege werk, leeftijd (vrouwen boven de 50 en mannen boven de 70), gezondheid/ziekte of afkomst (mensen uit zonnige landen die nu wonen in minder zonnige en koudere gebieden), mensen met zonneallergie, huidaandoeningen met pigmentproblemen zoals vitiligo en donker getinte mensen doen er verstandig aan het hele jaar door extra vitamine D te slikken en bij klachten het bloed te laten nakijken.

Hoe weet je of je een tekort hebt?
Een simpele bloedtest via de huisarts kan snel uitwijzen of je een tekort hebt aan vitamine D.

Is zonnen verstandig?
Misschien is de angst voor de zon momenteel groter dan nodig en wordt het tijd om je goed te laten informeren over hoe je verstandig met de zon om kunt gaan. De komende tijd zijn er een aantal evenementen georganiseerd waarbij advies hierover ingewonnen kan worden. Je kan hiervoor terecht bij een huidtherapeut of een dermatoloog.
Mijn advies is: niet overdrijven met de zon, zowel in TEVEEL zon als TE WEINIG zon. Zorg voor voldoende zonuren, geniet er van en bescherm je voldoende. Vermijd tevens de meest heftige zon momenten (uiteraard is dit sterk afhankelijk van locatie en seizoen). Alleen maar het smeren van crèmes met een hoge beschermingsfactor is naar mijn mening geen reden om dan eindeloos in de felle zon te gaan liggen bakken. Voorkomen is nog altijd beter dan genezen van huidkanker.

Hoeveel vitamine D kan je slikken?
Er zijn tal van berichten over de hoeveelheid vitamine D die je zou moeten innemen bij een tekort of een risico op tekort hiervan. Ik raad mijn patiënten aan - o.a. op basis van advies uit het boek van Dr. Gert Schuitemaker "Nieuw licht op vtiamen D en chronische ziekten" om per dag 50 mcg vitamine D te suppleren. Eventueel 5-25 mcg wanneer het heel zonnig is en iemand dan veel buiten is, en zodra het minder zonnig wordt en het najaar zijn intrede doet weer overgaan op 50 mcg per dag.

Nationale huidkankerdag 25 mei 2013: 
Op deze dag is de nationale Huidkankerdag georganiseerd en hebben afdelingen dermatologie van verschillende ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra een open dag van 10:00 tot 13:00 uur. Dermatologen geven dan informatie over hoe de huid het beste te beschermen én zelf te controleren. Bezoekers die zich vooraf opgeven, krijgen ook de mogelijkheid hun huid te laten nakijken op eventuele verdachte plekjes.
Voor meer informatie én inschrijven voor deze dag: http://www.huidkanker.pro/. Deze dag is in een samenwerkingsverband georganiseerd door het Huidfonds, Huidpatiënten Nederland, Stichting Melanoom, Nederlandse Vereniging van Dermatologie en Venereologie, Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten, LEO Pharma, Roche Nederland en La Roche-Posay.

Marcelline Goyen
Huidtherapeut


Bronnen o.a.:

• Dr. Gert Schuitemaker "Nieuw licht op vtiame D en chronische ziekten"
• www.natuurdietisten.nl "Het belang van vitaminen A en D" door Marijke de Waal Malefijt
• Combs, G.F. The Vitamins – Fundamental Aspects In Nutrition And Health, Second Edition. Academic Press, 1998, ISBN 0-12-183492-1.
• Stipanuk, M.H. Biochemical and Physiological Aspects of Human Nutrition. W.B. Saunders Company, 2000, ISBN 0-7216-4452-X.
• Characterization of the vitamin D endocrine system in human sebocytes in vitro Christina Krämera,1, Holger Seltmannb,c,1, Markus Seifert a,Wolfgang Tilgena, Christos C. Zouboulisb,c,2, Jörg Reichratha,∗,2  2007
• Mar-Apr;24(2):291-5. doi: 10.1111/j.1529-8019.2011.01406.x. Therapeutic hotline. Does isotretinoin have effect on vitamin D physiology and bone metabolism in acne patients?  Ertugrul DT, Karadag AS, Tutal E, Akin KO. 2011

Oxytocine en de huid als ontspanningsfactor!

De huid en contact:

De huid kent vele functies zoals bescherming tegen externe invloeden, warmteregulatie, uitscheiding van stoffen en het voelen. Daarnaast heeft de huid ook een cosmetisch aspect. Wie wil er niet een mooie gave huid? Wanneer we ouder worden doen we er vaak van alles aan om de rimpels en andere verschijnselen van het ouder worden te vermijden. Een eerste indruk van iemand wordt vaak mede bepaald door het uiterlijk. Juist omdat de huid als eerste zichtbaar is, speelt het cosmetische aspect van de huid bij velen een grote rol.

Wanneer iemand een ernstig verstoorde huid heeft zoals bij brandwonden in het gelaat of rode wijnvlekken, kampt zo iemand vaak niet alleen met fysieke problemen. Dergelijke huidaandoeningen kunnen ook voor een psychische belasting zorgen door bijvoorbeeld vervelende reacties uit de omgeving. Ook huidaandoeningen zoals ernstig eczeem, psoriasis, acne en andere zichtbare aandoeningen kunnen nare en soms afwijzende reacties opleveren. Anderen vinden het dan vaak vies om de beschadigde huid aan te raken of denken dat de huidaandoening besmettelijk is. Iemand met dergelijke huidklachten kan op deze manier in een sociaal isolement raken met allerlei negatieve emoties tot gevolg. En dat terwijl aanraking van de huid juist ook hele positieve effecten kan hebben.

De huid als ontspanningsfactor:

Steeds meer mensen hebben last van stress, neerslachtigheid en depressies. Juist bij dit soort klachten kan de huid een ‘helpende hand’ bieden. Mensen die naar een massagetherapeut gaan, merken veelal tijdens en na een ontspanningsmassage dat hun lichaam meer ontspannen aanvoelt, en dat ze zelf ook meer tot rust zijn gekomen. Deels kan dit komen door de persoonlijke aandacht van de massagetherapeut en deels wordt dit hormonaal veroorzaakt.

De huid speelt namelijk een rol in het stimuleren van hormonen die verantwoordelijk zijn voor een prettige en ontspannen stemming. Deze hormonen worden geactiveerd wanneer de huid op een prettige manier aangeraakt wordt, zoals tijdens een massage, het ondergaan van een knuffel, het strelen van knuffeldoekjes (zoals kinderen vaak doen), het aaien van (aaibare) huisdieren en zelfs bij het eten van voeding.

Oxytocine, het knuffelhormoon:

Tijdens de prettige aanraking van de huid vindt er een stimulatie plaats van het hormoon oxytocine via de hypothalamus in de hersenen. Dit hormoon wordt ook wel knuffelhormoon genoemd vanwege het anti-stress effect op het lichaam en de geest. Het blijkt dat dit een van de redenen is waarom depressieve en eenzame mensen een positief effect ondervinden door het hebben van een aaibaar huisdier zoals een kat of een hond. Het aaien van deze dieren stimuleert oxytocine en vermindert daarmee stress. Een tekort aan oxytocine kan komen door eenzaamheid en weinig fysiek prettig contact met andere mensen of door teveel stress.

Ook bij het eten van voedsel kan er een stimulatie van oxytocine plaatsvinden. Dit positieve effect kan een reden zijn voor ‘troostvoeding’, waardoor iemand teveel eet omdat het ze ontspant.

Effecten van massage en stimulatie van oxytocine zijn:

• Lagere bloeddruk
• Lagere hartslag
• Minder stresshormonen in bloed
• Rustiger, minder agressief
• Minder lichamelijke klachten en verhoogde kans op betere gezondheid

Serotonine, het stemmingshormoon:

Wanneer via huidcontact oxytocine geproduceerd wordt, stimuleert dit hormoon tevens de productie van Serotonine ofwel het stemmingshormoon. Serotonine wordt in de hersenen en in de darmen geproduceerd en speelt een rol bij het eten, slapen, de stemming, seksueel gedrag en het bioritme. Omgekeerd heeft ook serotonine een stimulerend effect op de productie van oxytocine. Beide hormonen spelen dus een belangrijke rol in de stemming.

• Een tekort aan serotonine kan leiden tot depressies en verdriet.
• Een teveel aan serotonine kan leiden tot agressie en boosheid.

 

Kortom: het belang van de huid bij eenzaamheid en stress is groot. Een prettige aanraking met de huid en/of een liefdevolle knuffel kunnen zoveel meer kan doen dan alleen een aardig woord. Dus deel eens wat vaker spontaan een ‘hug’ uit, aai eens iemand over de bol als troost of hou eens iemands hand vast bij verdriet, stress en of spanning. Het positieve effect ervan kan je verbazen!

En wanneer je eenzaam bent of bijvoorbeeld last hebt van pijn, verdriet of depressies, ervaar eens de weldaad van fysieke aanraking door je te laten masseren door een masseur of therapeut! Wanneer je niet naar een massagetherapeut durft te gaan vanwege je huidklachten, klop dan aan bij een erkende huidtherapeut voor massage. Het zal je stemming ten goede komen en daarmee ook je gezondheid!

Marcelline Goyen
Huidtherapeut

Ayurveda en huidtherapie

De Ayurveda in de huidtherapie praktijk:

Als huidtherapeut en natuurgeneeskundig therapeut heb ik in de afgelopen jaren veel geleerd over een holistische kijk op de werking van het lichaam en geest. Zo heb ik veel interessante inzichten geleerd van de holistische Ayurvedische filosofie en de daarbij behorende dosha’s ofwel constitutie types.

In de loop der jaren had ik al opgemerkt dat acne patiënten veel overeenkomsten hadden in hun klachtenpatroon, maar vaak ook een verschillend huidbeeld lieten zien en niet allemaal op dezelfde manier reageerden op mijn adviezen. Vanuit de Ayurveda werd me dat ineens veel duidelijker, waardoor ik mijn adviezen en behandeling meer kon afstemmen op de individu. Hoewel ik in eerste instantie een beetje moeite had met de Ayurvedische termen en begrippen, werd ik later redelijk ‘gegrepen’ door de mooie inzichten die ik erdoor kreeg. En ook de patiënten konden deze inzichten herkennen en de adviezen snel toepassen in hun leven. Met alle mooie gevolgen van dien. Wie weet geldt dit dadelijk ook voor jou?

De 3 dosha’s uit de Ayurveda:

De Ayurveda kent 3 verschillende types: de Vata (ook wel hert genoemd), de Pitta (ook wel tijger genoemd) en de Kapha (ook wel olifant genoemd).

Via de site van natuurdiëtist Marijke de Waal-Malefijt op www.constitutietest.nl kan je eenvoudig en snel een test doen om te kijken welk van deze 3 types het meest naar voren springt. Het kan zijn dat één van de types duidelijk overheerst, ook kan het zijn dat er twee types ongeveer gelijk naar voren komen. In principe heb je altijd wel van alle types iets in je constitutie vertegenwoordigd.

De 3 dosha’s ofwel Ayurvedische constituties:

Een Vata is vaak perfectionistisch, heeft oog voor detail, werkt secuur, doet meerdere dingen tegelijk (mentaal en fysiek hoge inspanning op korte termijn) en is snel uitgeblust hierdoor. Een Vata heeft daarbij zeer gevoelige darmen, is vaak kouwelijk, heeft meer dan andere types behoefte aan regelmaat en voldoende slaap en kan niet goed tegen veranderingen. Grappig genoeg wil een Vata graag ook lijken op een Pitta tijger, wat nog al eens kan leiden tot uitputting omdat de Vata dan veel te lang doorgaat en teveel kostbare energie verloren raakt.

Enkele kenmerken Vata huid: droog, gevoelig, schilferig, eczeem, acne

Een Pitta ofwel tijger heeft meer uithoudingsvermogen, is in staat in hoofdlijnen te denken, houdt zich minder bezig met detail, niet snel uit balans, wil graag winnen (in sport) en is een teamspeler. Dit type is een vuur-type, heeft het gauw warm, verbrandt snel en heeft eerder behoefte aan verkoeling (niet te heet weer, koel voedsel en drank) dan aan warmte.

Enkele kenmerken Pitta huid: snel warm, roodheid, couperose, sproetjes

Een Kapha type is evenwichtig, vriendelijk, moeilijk vooruit te branden, rustig en stabiel, heeft eerder behoefte aan vet en zetmeelrijk eten en heeft een ‘olifantengeheugen’ voor langere termijn, op korte termijn juist moeite met onthouden. De Kapha houdt niet van intensief bewegen, maar heeft wel een lang uithoudingsvermogen als hij beweegt. De darmen zijn gauw geneigd te verstoppen, vermoedelijk o.a. door het verkeerde (vet en koolhydraatrijk eten.

Enkele kenmerken Kapha huid: vettig, verdikte bleke huid, grove poriën, slechte doorbloeding

Toepassing van Ayurvedische constituties bij huidklachten:

Waarom is het nu bij het volgen van een dieet of het kiezen van een therapieplan handig om te weten welk Ayurvedisch type je het meest bent? Elk Ayurvedische type heeft ook een daarbij behorende leefstijl en voedingspatroon. Juist wanneer er fysieke of mentale klachten zijn kan het opvolgen van deze adviezen soms zelfs een groot effect hebben in het verbeteren van je gezondheid.

Omdat ieder mens zo verschillend is, is een algemeen voedingsadvies of dieet dat voor iedereen goed is, haast niet mogelijk. Dat is ook vaak de reden waarom vele diëten op langere termijn niet aanslaan of zelfs niet goed voor iemand is. Wanneer het niet bij je constitutie type past, zal je er mogelijk niet de gewenste resultaten mee bereiken, je er niet goed bij voelen en het daardoor ook niet lang vol kunnen houden. Verstandig is om – wanneer er huidklachten zijn – te kijken welk constitutie type je bent en wat voor leefstijl en voeding daar bij past.

Ook voor mensen die willen afvallen of bijvoorbeeld een fysiek zware baan hebben of aan intensieve sport doen kunnen baat hebben bij deze Ayurvedische adviezen.

Het kan dus een handig hulpmiddel zijn op weg naar een betere gezondheid en een betere conditie. Wanneer je deze Ayurvedische informatie integreert in een voor jou prettig dieet of voedingspatroon, zal het nog meer kans van slagen hebben bij het bereiken van je doel.

Marcelline Goyen

Huidtherapeut

Huidklachten en Leaky gut

Leaky gut ofwel de lekkende darm: "Gevolgen van problemen in de immuniteit/afweer van de darmen":
Wanneer er via het spijsverteringsstelsel in de darmen een grote aanval is van storende en/of ziekmakende stoffen, worden de immuun-eiwitten in het darmslijmvlies zeer actief en kunnen uiteindelijk op langere termijn flinke verstoringen optreden in de slijmlaag, zoals ontstekingen en verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand. In het laatste geval wordt dan ook wel gesproken over Leaky Gut, ofwel de lekkende darm! Voorbeelden van aandoeningen waarbij darmontstekingen en lekkende darm voor komen zijn: colitis ulcerosa, spastische darm (PDS), auto-immuunziekten zoals (voedsel-)allergieën, tal van huidafwijkingen zoals eczeem, acne, rosacea, psoriasis, reumatische aandoeningen, problemen met de luchtwegen, traan-, speekselklieren en oorontstekingen.

Het lymfesysteem: Om beter te begrijpen hoe het nu komt dat, wanneer het mis gaat in de darmen, er op andere lokaties in het lichaam ook reacties kunnen optreden, is het goed om even uit te leggen dat het lymfesysteem hier een cruciale rol in speelt.
Het lymfesysteem is een groot systeem van vaatjes, lymfknopen en staat in z’n geheel met elkaar verbonden. De lymfevaatjes liggen naast bloedvaatjes in het lichaam en nemen een deel van het uit de bloedvaten afkomstige vocht op om te filteren en te zuiveren. De lymfocyten ofwel witte bloedlichaampjes zullen zich gaan vermeerderen wanneer ze ziekteverwekkers herkennen en deze gaan bestrijden. In de lymfeklier bevinden zich T- en B-lymfocyten. Wanneer in het lichaam een infectie optreedt, zal vaak de dichtstbijzijnde lymfklier gezwollen raken.
Het lymfesysteem dat betrokken is bij alle slijmvliezen in het menselijk lichaam, ook wel MIS ofwel het mucosale Immuunsysteem genoemd. Bij dit systeem horen zowel de longen (bronchien), neusslijmvlies, traan- en speekselklieren, borstklieren, dikke en dunne darm, het genitaalgebied en de huid.
Indien in de darm een verstoorde immuunreactie optreedt op bijvoorbeeld specifiek voedsel, zijn daar lymfocyten ofwel witte bloedlichaampjes, bij betrokken die via het lymfesysteem direct of later ook soortgelijke reacties kunnen veroorzaken op andere lokaties in het lichaam. Voorbeelden van dit soort reacties "op afstand" zijn een loopneus na het eten van specifieke allergenen (voedsel waar je allergisch op reageert of waar er sprake is van intolerantie), jeuk op de huid na het eten van bijvoorbeeld aardbeien, benauwdheid in de longen na eten van voedsel, het ontwikkelen van cysten (ontstekingen) in de borsten door een verstoorde darmfunctie.
Hoewel nog veel mensen denken dat het eten van voeding geen rol 'kan spelen' bij de klachten zoals huidafwijkingen, darmontstekingen, opgeblazenheid, chronische vermoeidheid, reumatische klachten, migraine, diabetes etc. blijkt uit het bovenstaande dat de passage door de darm niet zomaar gebeurt en dat het kiezen van verkeerde voeding verstrekkende gevolgen kan hebben.

"Gezond eten en toch (huid- en of darm-)klachten?!"
"Ja maar, ik eet altijd zo gezond: veel bruin brood, zuivel, veel fruit, sinaasappels, kiwi etc. en ik snoep weinig! Dan kan ik toch geen verstoorde darmen hebben?"  Het tegendeel is helaas waar, want het kan zijn dat je lichaam bijvoorbeeld niet zo goed tegen tarwe kan (bevat eiwitten die voor veel mensen irriterend werken) en dan is het eten van grof volkoren producten juist iets wat je darmen minder leuk zullen vinden. Vermoeidheid is dan vaak een van de eerste klachten. Ook zuivel is niet voor iedereen goed, vooral de koemelk kan veel (huid) problemen geven! Een van de redenen is het koemelk eiwit, dat door het menselijk lichaam niet goed wordt verdragen. Komisch genoeg gaan de kalveren na een tijdje van de moederkoe af en gaan over tot het eten van grassen om verder te groeien. Wij mensen maken - indien mogelijk - tijdens de eerste maanden van ons leven gebruik van moedermelk en daarna nemen wij de rol van de kalveren over, bijzonder toch? Niet iedereen heeft last van de koemelk eiwitten. Kijk je vanuit de bloedgroep dieten, dan zie je dat bloedgroep O echt geen zuivel zou moeten nemen terwijl bloedgroep B er wel redelijk wat van kan nemen. Dat heeft o.a. te maken met de antigenen en antilichamen in het bloed, en dat is per bloedgroep verschillend. Wanneer een voedingsstof erg veel lijkt op een bepaald antigeen, kan een bloedgroep daar antilichamen tegen maken en het gevolg is een overreactie door het immuunsysteem.

Ook groenten en fruit staan nog wel eens ter discussie. Wanneer je kijkt naar Vata types uit de Ayurveda (vaak zeer actieve en gevoelige mensen) dan zie je meestal slanke mensen die graag rauwkost eten, veelal last hebben van kou en een sterke behoefte aan regelmaat en voldoende slaap hebben. Dit type mens kan nu juist niet zo goed tegen rauwkost want het kost bij de Vata teveel energie in de darmen om deze rauwkost te verteren, wat dan resulteren kan in een tekort aan energie en warmte: koude handen, koude voeten en kouwelijk lichaam tot gevolg! Een sportende Vata die heel gezonde Smoothies wil drinken met rauwe groentesappen en fruit, kan zomaar eens gaan klagen dat hij of zij na zo'n drankje eigenlijk ineens veel klachten van kou heeft en moeheid.... logisch nu toch?

Het is dus daarom niet zomaar te zeggen dat wat je 'gezond' eet, ook altijd goed voor je is! "Luister naar je lichaam en wanneer het lichaam signalen afgeeft die ongewenst zijn zoals vermoeidheid, opgeblazen darm en dergelijke, probeer je voedingspatroon eens aan te passen!

Marcelline Goyen
Huidtherapeut